Η αναστήλωση, συντήρηση, χρήση των μεσαιωνικών μνημείων στη σύγχρονη εποχή

Η έννοια της διαχείρισης των μνημείων περιλαμβάνει συνολικά τη μέριμνα για τα ακίνητα και τα κινητά μνημεία. Πρόκειται για τον τρόπο μελέτης, κατανόησης, προστασίας, αποκατάστασης, φροντίδας και αξιοποίησής τους, ώστε να παραδοθούν στις επόμενες γενιές. Ο Αρχαιολογικός Νόμος, ο Ν. 3028 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» τεκμηριώνει και νομικά αυτήν ακριβώς τη σχέση, εντάσσει τα μνημεία στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας και επιβάλλει την προστασία τους. Ανάλογες διεθνείς συμβάσεις, όπως η «Χάρτα της Βενετίας για την Αποκατάσταση και Συντήρηση Μνημείων και Μνημειακών Συνόλων» του έτους 1965, αναφέρει στο άρθρο 3 και 4 αντίστοιχα: «Η συντήρηση και η αποκατάσταση των μνημείων αποσκοπούν να τα διασώσουν τόσο σαν έργα τέχνης όσο και σαν ιστορικές μαρτυρίες», «Η συντήρηση των μνημείων έχει σαν πρωταρχική απαίτηση τη συνεχή και μόνιμη φροντίδα για την διατήρησή τους».
Από αυτή τη σχέση μας με τα μνημεία προκύπτουν υποχρεώσεις, η ικανοποίηση των οποίων είναι πλέον επιτακτική ανάγκη, αλλά και δύσκολη διαδικασία καθώς κάθε μνημείο είναι ξεχωριστό.
Τα μνημεία αν και σχετίζονται με τη μνήμη, με το παρελθόν, αποτελούν βασικό κομμάτι του παρόντος κάθε κοινωνίας, η οποία με τη φροντίδα για τη συντήρηση και την προστασία τους τα εντάσσει και στο μέλλον της.
Οι Εφορείες Αρχαιοτήτων και Νεώτερων μνημείων είναι αρμόδιες για την προστασία και συντήρηση των πολιτισμικών αγαθών καθώς και για τη σύγχρονη χρήση τους. Η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κοινοτικά κονδύλια που διοχετεύτηκαν στον πολιτισμό (Γ’ΚΠΣ, ΕΣΠΑ) για έργα συντήρησης, αναστήλωσης και αποκατάστασης των μνημείων ευνόησαν την πραγματοποίηση έργων για την αποκατάσταση, την προστασία και την ανάδειξη πολλών μνημείων, επομένως και την καλλιέργεια της σχέσης μνημείων και κοινωνιών στα οποία εντάσσονται αυτά.
Η διαχείριση των ακίνητων μνημείων παρουσιάζει σήμερα ποικιλία μορφών. Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες: Η αποκατάσταση και παράλληλη ανάδειξη των φάσεων ενός κτηρίου, η συντήρηση τοιχογραφικών συνόλων σε εκκλησίες, η συντήρηση αρχαιολογικών χώρων, η διενέργεια ανασκαφών, η απόδοση νέας χρήσης σε ένα μνημείο και η συντήρηση ενός αρχαιολογικού χώρου.
Με όλες τις παραπάνω ενέργειες τα μνημεία αποκτούν υπόσταση, θέση στην κοινωνία και λειτουργικότητα. Μέσα από την προστασία και τη σωστή διαχείρισή τους, η οποία είναι καθήκον όχι μόνο της πολιτείας, των αρμόδιων οργάνων αλλά όλων μας πετυχαίνουμε τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.